Overzicht van 4 roostermethodieken

Er bestaan vele roostermethodieken. Welke methodiek past het beste bij jouw organisatie en bij de wensen van de medewerkers? In dit artikel een overzicht van verschillende roostermethodieken met kenmerken van elk methodiek.

Overzicht roostermethodieken

Er zijn verschillende methodes om een goed rooster te maken. Iedere methode heeft bepaalde kenmerken en voor- en nadelen. De keuze in methodiek hangt samen met twee criteria: hoeveel Hoeveel zekerheid/voorspelbaarheid wil je in het rooster en hoeveel flexibiliteit wil je de medewerkers bieden? Op basis van deze criteria zijn er 4 typen roosters:

1 – Individueel uniek rooster

Bij deze techniek maakt de roosteraar of planner elke periode een volledig nieuw rooster. De roosteraar gaat elke periode  puzzelen en het rooster vanaf het begin opbouwen met diensten en wensen. Ieder rooster is elke keer verschillend en afgestemd op de eisen en wensen van de specifieke periode.

Kenmerken van deze roostermethodiek zijn:

• Hoge flexibiliteit
• Lage voorspelbaarheid
• Veel ruimte voor individuele wensen
• Zeer arbeidsintensief voor de planner
• Kwetsbaar voor overtredingen op ATW en ergonomische vuistregels
• Lastig om eerlijke verdeling van diensten te hanteren

In het volgende artikel staan praktische tips hoe je als roosteraar een individueel uniek rooster maakt: 10 gouden tips voor het maken van een rooster.

2 – Individueel repeterend rooster = basisrooster

Bij deze techniek maakt de roosteraar eenmalig een rooster voor een beperkt aantal weken (bv 4 of 6 weken). Hij houdt hierbij zoveel mogelijk rekening met ieders persoonlijke wensen en voorkeuren. Wanneer er akkoord is op dit rooster geldt dit rooster als basis en wordt uitgerold over een heel jaar waarbij ieders vaste wensen in het rooster zijn verwerkt.

Kenmerken van deze roostermethodiek zijn:

• Goede voorspelbaarheid
• Redelijke flexibiliteit
• Ruimte voor vaste roosterwensen
• Gemiddelde arbeidsintensief voor de planner
• Goede borging van ATW en ergonomische vuistregels mogelijk
• Geen ruimte voor losse individuele wensen (tenzij ruilingen vervolgens worden toegestaan)
• Evenwichtige verdeling van belastende diensten

Een belangrijk uitgangspunt bij een basisrooster zijn de vaste wensen van de medewerkers. De vaste wensen worden geïnventariseerd, gecheckt op haalbaarheid met de bezettingseisen en op een eerlijke verdeling tussen medewerkers.

Er zijn vele varianten van basisroosters mogelijk waarbij alle of slechts een gedeelte van de diensten in de basis zijn verwerkt. Hierbij kun je denken aan een bruto basisrooster of een netto basisrooster maar ook aan bepaalde dienstsoorten in de basis meenemen (bv alleen nachtdiensten of alleen weekenddiensten).

Het basisrooster wordt met name in de zorg steeds meer toegepast vanwege de zeggenschap op het rooster en de goede voorspelbaarheid van het rooster. Voor meer informatie: Basisroosters

3 – Collectief uniek rooster

Deze vorm komt in de praktijk niet veel voor. De techniek gaat er vanuit dat voor de gehele personeelscapaciteit of voor groepen binnen de personele capaciteit, een eigen uniek rooster wordt ontwikkeld afgestemd op hun situatie en werkomstandigheden. Deze groep medewerkers krijgt per periode een uniek rooster dat verschilt van hun collega’s in een andere groep. Je kunt hierbij denken aan rooster binnen beveiligingsorganisaties.  

4 – Collectief repeterend rooster = cyclisch rooster

Deze vorm komt met name veel voor bij ploegendiensten. Hierbij werken alle medewerkers volgens eenzelfde patroon dat zich elke periode herhaalt. Voor een groep van bv. 6 medewerkers wordt een rooster gemaakt voor 6 weken. Elke medewerker start op een eigen regel en schuift na die week door naar de volgende regel. Na 6 weken heeft iedereen alle regels 1x doorlopen en wordt weer gestart met een nieuwe reeks.

Kenmerken van deze roostermethodiek zijn:

• Hoge voorspelbaarheid voor de medewerkers
• Eerlijke verdeling van diensten over alle medewerkers
• Geen ruimte voor individuele wensen
• Weinig flexibiliteit voor de werkgever
• Lastig bij verschillende contractomvangen

Hier een voorbeeld van een cyclisch rooster over 6 weken:

Roostermethodiek : Zelfroosteren

Een vorm van ‘individueel uniek roosteren’ is de methodiek van zelfroosteren. Hierbij hebben de medewerkers een grote zeggenschap in het bepalen van hun diensten, vrije tijd en werktijden. Er zijn vele vormen van zelfroosteren. Je kunt denken aan:

• opgeven van beschikbaarheid;
• opaangeven van de niet-beschikbaarheid;
• zelf kiezen van diensten;
• het zelf samenstellen van de werktijden.

Met name het derde punt (zelf kiezen van diensten) geeft medewerkers de mogelijkheid om werk en privé beter op elkaar af te stemmen. De organisatie zal merken dat ziekteverzuim sterk daalt, de medewerkers een betere werk-privé balans ervaren en de medewerkerstevredenheid zal stijgen.

Welke roostermethodiek past bij jouw organisatie?

Wil je meer weten of roostermethodieken, het ideale rooster of het optimaliseren van jullie roosterproces? Neem contact op met PlanMen via 088 – 825 2525 of kijk naar de volgende artikelen:

• Roosterbeleid
• Zelfroosteren
• Flexibele inzet van personeel